Lubię
ten suspens kiedy mysz komputerowa błądzi po monitorze to tu to tam
i nie wiadomo gdzie się zatrzyma. Dłoń nagle zaczyna
delikatnie drżeć, serce powoli przyspiesza, gardło irracjonalnie
zaciska się, a w kąciku oka kręci się łza. W głowie, a może
sercu tworzy się pomysł, inspiracja, podszept duszy. Człowiek
podejmuje decyzję i zaczyna czuć się trochę jak Kolumb czy Magellan tylko trochę bardziej
współczesny: studiuje zakurzone stare mapy, odmierza odległości
dziwnymi przyrządami, wyznacza trasy. To było jedno z klasycznych
znalezisk z serii myszką po mapie zanim jeszcze moja stopa stanęła
na wschodniej Sycylii. Postanowiłam więc znalezisko wykorzystać i
uciec z zatłoczonej Taorminy. Wyposażona w świstek
wydrukowany z internetu i dużą dozę zapału i dobrej woli
postanowiłam dać nieść się nogom i poczuć smak nieznanego. Tym
sposobem niczym starodawny odkrywca trafiłam do Acireale i La Timpa
– kawałka wybrzeża, którego turyści dziwnym trafem nie zdołali
jeszcze zadeptać.
LA
TIMPA: ZAPROSZENIE
Urok tego miejsca wynika z faktu, że jest tu zupełnie pusto. Acireale nie leży w kręgu
zainteresowań przeciętnego turysty. Zapomniane miasteczko, chociaż
ładne jest przyćmione przez pobliską Taorminę na północy, Etnę
na wschodzie i wielkomiejską Katanię na południu. Daje to efekt
oka cyklopu: w wymienionych miejscach masa ludzka wiruje jak
oszalała; tymczasem w Acireale głucha cisza. Ludzie chyba uwierzyli
w krążące legendy, że Acireale to brudne zaniedbane miasto, gdzie
diabeł mówi dobranoc. A tu taki skarb przyrody się marnuje! Rezerwat do tego. I to
gdzie? W granicach miasta!
|
Fot. 1. Południowy kraniec rezerwatu La Timpa i pierwszy zawijas ścieżki "Le Chiazzette". |
LA
TIMPA: HISTORIA I GEOLOGIA
Trudno
w to uwierzyć, ale La Timpa to odsłonięty fragment… Etny i to
tej najstarszej, bo sięgającej wiekiem 200 milionów lat wstecz.
Wschodnia Etna poruszyła się i utworzyła stromy klif spadający wprost do morza pokazując nam ludziom współczesnym skrawek swojego piękna – jedne z pierwszych produktów swojej
aktywności. A jest co podziwiać: w Grocie Gołębi (wł. Grotta
delle Palombe), fenomenie samym w sobie (przykład
jaskini lawowej), utworzyły się kolumny bazaltowe, podobne do tych
jakie możemy odnaleźć w Wąwozie Alcantary.
|
Fot. 2. Logo rezerwatu La Timpa z charakterystycznym klifem. |
LA
TIMPA: REZERWAT I ŚCIEŻKI SPACEROWE
Obszar
chroniony La Timpa czyli „urwiska porosłego skarłowaciałymi
krzewami” (jak udało mi się zgrabnie przetłumaczyć la
timpa)
leży w terenie miasta Acireale i rozciąga się wąskim pasem przez 6 km między wioską Maria Santissima delle Grazie i
Santa Maria Ammalati. Mimo, że teren jest mocno zmieniony przez
działalność człowieka, w 1999 roku postanowiono objąć go ochroną. Departament Ochrony Środowiska regionu Sycylia powierzył 265
hektarów Regionalnemu Departamentowi Lasów i mamy to, co mamy:
niezwykle malowniczy zakątek, z gęstą soczystą roślinnością, czarnymi
skałami i niebieściusieńkim morzem (logo na fot. 2. świetnie oddaje zestawienie barw, jakie możemy podziwiać).
Chronione
są cztery elementy: zjawiska geologiczne i wulkanologiczne (1, 2),
roślinność (2) oraz fauna (3).
(1, 2) La Timpa to teren ułożonych tarasowo uskoków pomiędzy wschodnią Etną, a Morzem Jońskim utworzonym w następstwie mającego charakter ciągły nawarstwiania się napływów lawy. Utworzyły się liczne skarpy, w tym ta najwyższa mająca ponad 200 m na obszarze Timpa Falconiera spadająca gwałtownie do morza charakteryzująca się budową kolumnową.
(2) Zachowały się fragmenty pierwotnej roślinności tego obszaru, mimo wyraźnej i długotrwałej obecności człowieka. Oprócz makii, możemy tu znaleźć stanowiska z drzewami liściastymi tj. dębem omszonym, wiązowcem zachodnim, pistacją, jesionem, wiązem i kasztanem oraz wiecznie zielonymi filireami szerokolistnymi, ostrokrzewami kolczastymi i pistacjami kleistymi.
Na urwiskach i plażach występują tzw. halofile czyli słonoluby np. soliród (koper morski) czy żarnowiec miotlasty, a w okolicach źródła słodkiej wody Miuccio półzanurzone gatunki takie jak nurzaniec, rukiew wodna i przetacznik bobownik.
(3) W zaroślach La Timpy schronienie znajdują:
ssaki – lisy, łasice, jeże, zające;
gady – colubery, grzechotniki cętkowane;
ptaki – sokoły wędrowne, pustułki zwyczajne, myszołowy, pójdźki zwyczajne, płomykówki zwyczajne, otusy, pokrzewki aksamitne, pliszki siwe i żółte, kląskawki zwyczajne, kulczyki zwyczajne, drozdki samotne, kosy, strzyżyki, wróble śródziemnomorskie, mazurki, jaskółczaki modre, dudki, tyranki, mewy srebrzyste i siwe, kormorany, czaple siwe.
Są
cztery szlaki, które proponuje zarząd rezerwatu La Timpa: Le Chiazzette, La
Gazzena, Acquegrandi i Vecchio tracciato ferroviario. Oprócz
ostatniego, są to raczej ścieżki spacerowe niż typowe szlaki. Są
krótkie i łatwe do przejścia, chociaż czasem trzeba się
powspinać. Świetnie nadają się na półdniowe wycieczki. Nie
przekraczają 2 kilometrów i 2 godzin.
LA
TIMPA: SZLAK „LE CHIAZZETTE”
Najpopularniejszy szlak rezerwatu La Timpa ma zaledwie 760 m długości i można go zaliczyć w zaledwie godzinę (fot. 1). Jest średnio trudny, choć w drodze powrotnej, zwłaszcza wracając Via Miuccio (szczegóły niżej), należy się spocić!
Będąc
na Piazza
Duomo
w Acireale (fot. 3) należy pójść wzdłuż bocznej ściany Bazyliki
Świętych Apostołów Piotra i Pawła
(fot. 4) i cały czas kierować się w dół Via Romeo. Po lewej
stronie miniemy kościół
Matki Boskiej del Sufragio
(fot. 5). Dochodzimy do tunelu kolejowego i kładką dla pieszych
między SS114, a torami kolejowymi (fot. 6) przechodzimy na drugą
stronę. Następnie schodzimy krętymi schodami już na teren
rezerwatu La Timpa. Nazwa szlaku pochodzi od dwóch kapliczek (wł.
chiazzette) znajdujących się po drodze. Ścieżka, która przez
dwieście lat łączyła Acireale z rybacką wioską Santa Maria La
Scala jest najmniej bolesnym sposobem pokonania 150-metrowej różnicy
wysokości między płaskowyżem Acireale, a morzem. Na samym
początku przy tablicy informacyjnej natrafiamy na pierwszą
kapliczkę
Matki Bożej,
niestety oszpeconą przez graffiti (fot. 7). Szlak wyłożony
kamieniami ma siedem ostrych serpentyn
wzmocnionych łukowatymi konstrukcjami (fot. 8). W oczy od razu rzucają się soczystozielone "chaszcze" porastające stoki wzgórza na tle błękitnego morza. To klejnot tutejszego rezerwatu: fragmentaryczny, acz cenny przyrodniczo miks makii, lasu liściastego i roślinności słonolubnej (fot. 9). Na „placyku” po
pierwszym zawijasie po lewej stronie przy murze rośnie 150-letni
okaz platana
(fot. 10). Po chwili jesteśmy przy ruinach Fortezza
del Tocco (fot. 11). Oryginalnie
był to bastion normandzki przeciwko piratom
przebudowany
w
pierwszej połowie XVII wieku. Obecnie znajduje się w niej punkt
informacji turystycznej. Tutaj mamy dwie opcje do wyboru. Jedną z nich jest po prostu
pójść prosto i po około 20 minutach minąwszy wcześniej drugą
XIX-wieczną kapliczkę
Santissimo Crocifisso della Buona Nuova
(fot. 12) dojść do centrum wioski Santa
Maria La Scala.
Ciekawszą opcją jest skręt w ścieżkę
po prawej (Via
Miuccio, fot. 13), która ostrymi zakrętami poprowadzi nas również do Santa
Maria La Scala, tyle, że na sam koniuszek wioski (w drodze z powrotem można pójść promenadą do centrum miejscowości).
|
Fot. 3. Plac Katedralny w Acireale. Stąd można dojść tam, gdzie zaczyna się szlak "Chiazzette". |
|
Fot. 4. Bazylika Piotra i Pawła. Po prawej stronie zaczyna się Via Romeo prowadząca do La Timpa. |
|
Fot. 5. Mijamy po drodze kościół Madonny del Sufragio. |
|
Fot. 6. Kładka dla pieszych między drogą, a linią kolejową. |
|
Fot. 7. Kapliczka MB. | .. |
|
Fot. 8. Serpentyny wzmacniane takimi łukami. |
|
Fot. 9. Ciężko dać wiarę, ale te gęste krzaczory to to, co w La Timpie najcenniejsze. |
|
Fot. 10. Platan. Ma około 150 lat. |
|
Fot. 11. Forteca del Tocco. Na dziedzińcu znajduje się info point. |
|
Fot. 12. Kapliczka krzyża. |
|
Fot. 13. Via Miuccio. |
LA
TIMPA: SANTA MARIA LA SCALA
Wioska rybacka przypomina miasteczka Cinque Terre chociażby
przez to, że nie ustępuje im kolorystyką elewacji budynków. Swojego czasu odpoczywała tutaj miejscowa arystokracja. Jest tu zaskakująco dużo okazałych rezydencji w typie "palazzo".
Nad wioską góruje kościół pw. Matki
Boskiej Na Schodach i kolumna maryjna (fot. 14, 15) upamiętniająca patronkę osady. W porcie "Scalo Grande" można podziwiać mnóstwo kolorowych łodzi (fot. 16).
Przy nabrzeżu zabezpieczonym olbrzymimi betonowymi blokami piętrzy się Pietra
Sarpa – samotna skała z kolumn bazaltowych. Jest przykładem krystalizacji – wypływająca lawa bardzo wolno ochładzała się w kontakcie z wodą, następnie skurczyła się i popękała tworząc kolumny (fot. 17).
Niestety dostępna jedynie od strony morza Grotta
delle Palombe (pl. Grota Gołębi), wspomniana wcześniej jaskinia lawowa z kolumnami
bazaltowymi, według wierzeń lokalnej społeczności była miejscem schadzek pasterza Aci i nimfy Galatei.
Elegancką promenadą wzdłuż Via Molino (fot. 18) dojdziemy do Miuccio/Mulino
Testa dell Aqua – miejsca, gdzie niegdyś stał młyn z kołem napędzanym
ze źródła słodkiej wody. Pierwsze wzmianki o wiatraku pochodzą z XVI w. (fot. 19). Koniec Santa Maria La Scala to kamienista plaża del Molino (fot. 20).
LA TIMPA: DOJAZD I INFORMACJE PRAKTYCZNE
Dojazd do Acireale
Acireale,
warte wizyty samo w sobie, jest skomunikowane kolejowo i autobusowo z
większością wschodniego wybrzeża Sycylii. Obsługują je dwaj przewoźnicy: Interbus/Etna Transporti (z lokacji
bardziej odległych takich jak: Katania, Taormina czy Giardini-Naxos) i
Zappala&Torrisi. Autobusy tej firmy docierają nawet do Santa Maria La Scala
(przystanek przy kościele).
Ze względu na remont ulicy
dochodzącej do Piazza Duomo w Acireale tymczasowo przystanek (wspólny dla obu przewoźników) przeniesiono na Piazza Indirizzo koło Villa Comunale.
Pociągi regionalne kursują często i gęsto. Rozkłady i ceny do sprawdzenia na stronie włoskich kolei państwowych. Spod stacji można podjechać autobusem miejskim AST do Piazza Duomo i Indirizzo (linea 2 i 3).
Dojście do ścieżek
Szlak „kościółków” i wzdłuż starej linii
kolejowej osiągalne są z centrum Acireale, więc dogodniej jest w
tym przypadku przyjechać do miasta autobusem.
Ścieżka wzdłuż dawnej linii kolejowej może stanowić dłuższy wariant ścieżki "Le Chiazzette". Wejście na szlak, zupełnie nieoznakowane znajduje się w wyrwie betonowego umocnienia drogi do Riposto (zaznaczone na mapce fot. 24 jako punkt Via per Riposto 7) około 300 metrów od Chiesa Santa Maria della Neve.
Acquegrandi lepiej zrobić docierając
do Acireale pociągiem. Odległość między stacją, a wejściem na ścieżkę w granicach rozsądku – około 3 km. Trasa dojścia do początku ścieżki (przy kościółku Chiesa di Nostra Signora dell'Auito) na fot. 25.
Wstęp na teren rezerwatu: bez opłat
|
Fot. 21. Mapka ścieżek Gazzena i Acquegrandi. |
|
Fot. 22. Mapka ścieżki "Le Chiazzette". |
|
Fot. 23. Ścieżka Vecchio tracciato ferroviario. |
|
Fot. 24. Dojście do ścieżki wzdłuż zdemontowanej linii kolejowej z centrum wioski Santa Maria La Scala. |
|
Fot. 25. Trasa dojścia ze stacji kolejowej Acireale do początku ścieżki Acquegrandi koło kościołka Nostra Signora dell'Aiuto. |
Ten tekst powstał dzięki:
–La Timpa di Acireale. Riserva Naturale Orientata wyd. Fabio Orlando Ettore
–La Timpa. Un tocco di... ambiente, cultura, futuro. wyd. Azienda Regionale Foreste Demaniali Regione Sicilia
Inne szlaki na Sycylii: dookoła (i nie tylko) Monte Cofano, po wyspie Marettimo oraz po rezerwacie "Valle dei Mostri" na półwyspie Vulcanello (część Vulcano).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz